Jesteśmy jedną z pięciu aktualnie istniejących prowincji Zakonu Braci Mniejszych (potocznie zwanych franciszkanami) w Polsce, pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, z siedzibą prowincjałatu w Katowicach-Panewnikach.
Naszą wspólnotę prowincjalną Śląskich Franciszkanów tworzy 267 braci (stan na 1.01.2025) posługujących w Polsce oraz poza jej granicami.
170 lat temu, dokładnie 12 maja 1855 roku, miała miejsce ważna dla naszej…
W dniach od 4 do 10 maja 2025 roku w klasztorze w Katowicach-Panewnikach…
![Kapituła Prowincjalna [dzień 6], 9 maja 2025 roku, fot. Agnieszka Wałach/FCM](https://www.panewniki.pl/wp-content/uploads/2025/05/PSX_20250509_102953-560x420.jpg)
![Kapituła Prowincjalna [dzień 6], 9 maja 2025 roku, fot. Agnieszka Wałach/FCM](https://www.panewniki.pl/wp-content/uploads/2025/05/PSX_20250509_102845-560x420.jpg)
![Kapituła Prowincjalna [dzień 6], 9 maja 2025 roku, fot. Agnieszka Wałach/FCM](https://www.panewniki.pl/wp-content/uploads/2025/05/PSX_20250509_102742-560x420.jpg)
![Kapituła Prowincjalna [dzień 6], 9 maja 2025 roku, fot. Agnieszka Wałach/FCM](https://www.panewniki.pl/wp-content/uploads/2025/05/PSX_20250509_102518-560x420.jpg)
![Kapituła Prowincjalna [dzień 6], 9 maja 2025 roku, fot. Agnieszka Wałach/FCM](https://www.panewniki.pl/wp-content/uploads/2025/05/PSX_20250509_102345-560x420.jpg)
![Kapituła Prowincjalna [dzień 6], 9 maja 2025 roku, fot. Agnieszka Wałach/FCM](https://www.panewniki.pl/wp-content/uploads/2025/05/PSX_20250509_102121-560x420.jpg)
![Kapituła Prowincjalna [dzień 6], 9 maja 2025 roku, fot. Agnieszka Wałach/FCM](https://www.panewniki.pl/wp-content/uploads/2025/05/PSX_20250509_101759-560x420.jpg)
![Kapituła Prowincjalna [dzień 6], 9 maja 2025 roku, fot. Agnieszka Wałach/FCM](https://www.panewniki.pl/wp-content/uploads/2025/05/PSX_20250509_101559-560x420.jpg)
![Kapituła Prowincjalna [dzień 6], 9 maja 2025 roku, fot. Agnieszka Wałach/FCM](https://www.panewniki.pl/wp-content/uploads/2025/05/PSX_20250509_101350-560x420.jpg)
![Kapituła Prowincjalna [dzień 6], 9 maja 2025 roku, fot. Agnieszka Wałach/FCM](https://www.panewniki.pl/wp-content/uploads/2025/05/PSX_20250509_101133-560x420.jpg)
![Kapituła Prowincjalna [dzień 6], 9 maja 2025 roku, fot. Agnieszka Wałach/FCM](https://www.panewniki.pl/wp-content/uploads/2025/05/PSX_20250509_100944-560x420.jpg)
![Kapituła Prowincjalna [dzień 6], 9 maja 2025 roku, fot. Agnieszka Wałach/FCM](https://www.panewniki.pl/wp-content/uploads/2025/05/PSX_20250508_223240-560x420.jpg)
![Kapituła Prowincjalna [dzień 6], 9 maja 2025 roku, fot. Agnieszka Wałach/FCM](https://www.panewniki.pl/wp-content/uploads/2025/05/PSX_20250508_223429-560x420.jpg)
![Kapituła Prowincjalna [dzień 6], 9 maja 2025 roku, fot. Agnieszka Wałach/FCM](https://www.panewniki.pl/wp-content/uploads/2025/05/PSX_20250508_223824-560x420.jpg)
![Kapituła Prowincjalna [dzień 6], 9 maja 2025 roku, fot. Agnieszka Wałach/FCM](https://www.panewniki.pl/wp-content/uploads/2025/05/PSX_20250508_224037-560x420.jpg)
Szósty dzień obrad Kapituły Prowincjalnej przebiegał pod hasłem: I z zaufaniem powinien jeden…
Imieniny zakonne
Nikt nie obchodzi imienin zakonnych. Módlmy się o nowe powołania do naszej Prowincji.
Rocznica śmierci
Nie przypada rocznica śmierci współbrata. Módlmy się za wszystkich zmarłych współbraci.
Nieczęsto się zdarza, że oprócz zwyczajnych, zakonnych i kapłańskich obowiązków, potrafią bracia pielęgnować i rozwijać także swoje osobiste talenty. Na pewno wymaga to wielkiej pasji,…
Jednym z dłużej urzędujących prowincjałów był o. Teofil Zawieja. Poniekąd wynikało to z faktu, że według ówczesnych Konstytucji Generalnych, kadencja prowincjała mogła być powtórzona na…
„Czuję się prowadzony ręką Boga” – powyższe słowa padły z ust o. Serafina Niedbały OFM w jednej z ostatnich jego wypowiedzi. Spośród braci, którzy zostali…
Brat Sebastian Sławski był jednym z tych braci, których wyróżniała cnota pracowitości. Nie znał w swoim życiu bezczynności. Choć posiadał predyspozycje intelektualne i miał stosowne…
Z dziejami niższych seminariów duchownych prowincji nieodłącznie związana jest osoba tragicznie zmarłego o. Tymoteusza Frankusa, polonisty i rektora a także, o czym należy pamiętać, prekursora…
Bracia kucharze przez długie lata byli wpisani w pejzaż każdego klasztoru. Nigdzie nie było świeckich kucharek i to oni byli prawdziwymi gospodarzami każdego domu zakonnego…
Jedną z najznamienitszych osób w całej historii prowincji był o. Edward Frankiewicz, wykładowca filozofii, historyk, działacz społeczny i wielki czciciel Maryi. Wiele osób darzyło go…
W okresie przedwojennym było czymś dosyć częstym wstępowanie do Zakonu nastolatków, którzy z uwagi na młodociany wiek, potrzebowali zgody swoich rodziców. Taką zgodę podpisali, między…
W gronie jedenastu seminarzystów prowincji św. Jadwigi, którzy w 1923 r. zdecydowali się przejść do odrodzonej prowincji panewnickiej był także brat Beda Szczygieł. Zachowało się…
W okresie międzywojennym sławę najwybitniejszego kaznodziei w prowincji dzierżył o. Bazyli Gabriel. Wywodzący się jeszcze z prowincji saksońskiej, pierwsze szlify zdobywał jako kaznodzieja niemieckojęzyczny. Prawdziwego…
Wojenne losy niektórych braci, śledzone z perspektywy wielu lat, wydają się szczególnie ciekawe a czasem wręcz nieprawdopodobne. Problemy z jakimi musieli się zmagać wydają się…
Od czasu odrodzenia Prowincji zdarzyło się tylko jeden raz, że pochówku zakonnika dokonano w krypcie klasztornej. Był to zresztą jeden z pierwszych pogrzebów w okresie…
Jednym z najmłodszych braci pochowanych na panewnickim cmentarzu był o. Atanazy Nossol, wybitnie zdolny, dobrze zapowiadający się wykładowca kolegium serafickiego. Jego krótkie życie przerwał niespodziewany,…
Od takiego określenia zaczął malować sylwetkę o. Ansgarego Maliny zakonny poeta, o. Placyd Nagi. W swoim długim, biograficznym wierszu, opiewającym sędziwego kapłana, zawarł nie tylko…
Z Kolegium serafickim, które przez długie lata było przysłowiowym „oczkiem w głowie” prowincji, było związanych wielu współbraci, którzy jako wychowawcy i nauczyciele formowali całe pokolenia…
Na cmentarzu zakonnym na Goruszkach starsi mieszkańcy od lat szczególną czcią otaczali grób brata Alfonsa Kempy. Prosty człowiek, gospodarz i kwestarz był dla wielu z…
Radca Duchowy to szerzej nieznany w Polsce, kościelny tytuł honorowy. Nosili go niektórzy nieliczni bracia, pracujący w Austrii i Niemczech. Jednym z nich był o.…
Prawie zupełnie nieznany powojennemu pokoleniu braci, o. Anaklet Borowicz, choć większość życia spędził poza Polską, zawsze czuł się mocno związany z krajem i ze swoją…
Br. Piotr Ciupek to jeszcze jeden z grona bardzo prostych i niewykształconych braci, którzy wykonywali w klasztorze najczęściej proste posługi ale swymi umiejętnościami wnieśli niemały…
O. Damascen Janosz, związany przez cały okres powojenny z Panewnikami, przez wiernych został zapamiętany jako kierownik i dyrygent chóru św. Grzegorza. Współbracia zaś pamiętają go,…
Wielkie zasługi dla klasztoru rybnickiego oddał brat Marceli Lissy, jeden z jego budowniczych. Jako zawodowy murarz, przez całe życie budował lub remontował kolejne klasztory. Pracy…
O wielu braciach, którzy zmarli w młodym wieku posiadamy zaledwie szczątkowe informacje. Czasem zachowała się jedynie wyblakła fotografia. Jakichkolwiek informacji najczęściej musimy szukać w różnych…
Tragiczne zdarzenie z 1939 r. zakończyło nagle życie dwóch braci naszej prowincji. Śmierć przez zaczadzenie w klasztorze na Goruszkach poniósł wtedy młody kleryk, student filozofii,…
Jedną z najbardziej zasłużonych osób dla klasztoru w Rybniku jest brat Korneliusz Wiesiołek, który jako murarz własnoręcznie go wznosił. Zawód murarza wykonywał zresztą przez całe…
Klostergasse 4 – dosłownie tylko tyle informacji zachowało się w archiwum prowincji o bracie Kapistranie Olesiu, wieloletnim kucharzu zakonnym. Klostergasse to niemiecka nazwa ulicy Reformackiej…
Klasztor w Osiecznej, jeden z najbardziej znaczących niegdyś klasztorów w prowincji, po zaborczych kasatach wrócił w jej posiadanie dzięki wytrwałości i poświęceniu o. Nila Gierszewskiego,…
W chwili gdy wydawało się, że dawna prowincja Niepokalanego Poczęcia NMP w Prusach Zachodnich i Wielkim Księstwie Poznańskim już dożywa swoich dni, do zakonu zgłosił…
O. Piotr Szymczak to jeszcze jeden z niemałej liczby braci, którzy przeżyli dramat obozów koncentracyjnych. Kilka lat wyrwanych z młodości kapłana i zakonnika wystarczyło by…
Jednym z kilku braci, których miejsca pochówku nie znamy jest o. Mateusz Hatko, który jako młody kapłan zginął podczas nalotu bombowego na Warszawę w 1939…
Jednym z pierwszych braci pochowanych na panewnickim cmentarzu jest zmarły w bardzo młodym wieku brat Bertrand Krybus. Zachowały się po nim nieliczne dokumenty z których…
Zaledwie trzy miesiące minęły od ukończenia nowicjatu przez młodego kleryka gdy jego imię już wpisywano do zakonnego nekrologu. Brat Feliks Urban, student pierwszego roku filozofii,…
W historię prowincji a kilku klasztorów w szczególności, wpisał się o. Innocenty Glensk. Jego barwna postać, od samego odrodzenia prowincji aż do naszych czasów towarzyszyła…
W powstawaniu klasztoru i bazyliki panewnickiej niemały udział posiada brat Teobald Biela, rzemieślnik o wybitnym talencie artystycznym. Do dzisiaj podziwiamy kute pająki, balustrady i inne…
W nekrologu prowincji nietrudno zauważyć bardzo młody wiek u wielu zmarłych braci. Nierzadko przyczyną śmierci była zbyt późno zdiagnozowana choroba. Do zmarłych w bardzo młodym…
Najstarsi bracia, którzy pochodzili z prowincji św. Jadwigi, mieli jeszcze wcześniejsze korzenie z prowincji saksońskiej, która przez długi czas dla młodych ludzi z zaboru pruskiego…
Bardzo trudno nieraz odtworzyć podstawowe fakty z życia niektórych braci. Najczęściej w ich teczkach personalnych niewiele się znajduje. Jedynie w katalogach możemy orientacyjnie prześledzić klasztory…
Po słynnej piekarni klasztornej w Panewnikach już nie ma śladu. Pozostała wszelako pamięć po ostatnim piekarzu, którego wypieki spożywali nie tylko zakonnicy ale i wszyscy,…
Klasztor w Poznaniu, dzisiejsza siedziba prowincjała prowincji św. Franciszka, zawdzięcza swoją odbudowę i przywrócenie do zakonu, pracy i talentom organizacyjnym przedwcześnie zmarłego o. Romualda Warzechy.…
W okresie międzywojennym do prowincji wstępowali, między innymi, kandydaci pochodzący z Warmii. Niektóre okolice Ermlandu, jak wówczas nazywała się diecezja warmińska, mimo wieloletniej germanizacji, w…
Tymi słowami rodzice młodego chłopca, Antoniego Kaczmarka wyrażali pisemną zgodę aby ich małoletni syn mógł wstąpić do zakonu. Tym większą mieliby pociechę gdyby wiedzieli, że…
Takimi, między innymi, słowami czternastoletni Florian z Szamotuł pisał do prowincjała swoją prośbę o przyjęcie do zakonu. Był to późniejszy wielki czciciel Matki Bożej Wejherowskiej…
Już niewielu pamięta wielkie wyzwanie duszpasterskie, którego po ostatniej wojnie podjęła się prowincja na tzw. ziemiach odzyskanych. Na prośbę administratorów apostolskich i samego prymasa chętnie…
Do grona prostych, nie mających prawie żadnego wykształcenia braci, zaliczał się także brat Tadeusz Balon, gospodarz i kwestarz ale nade wszystko wzorowy zakonnik, budujący wszystkich…
Niektórym braciom było dane wielokrotnie pełnić urzędy gwardiana. Swoistym rekordzistą w tym zakresie był o. Andrzej Napierała. Kronikarz, po jego śmierci zanotował: „Całe swoje życie…
Prawdziwym pasjonatem historii zakonu i życia zakonnego w ogólności był o. Chryzostom Kurek, wieloletni rektor niższego a przez pewien czas także wyższego seminarium, wykładowca i…
Całe życie związane z gospodarstwem rolnym to historia niejednego brata zakonnego. Jednym z nich był brat Florian Holewik, zakonnik bardzo przywiązany do zakonu i jemu…
Bardzo słabo znaną dzisiaj w prowincji osobą jest o. Alojzy Jański, wielki czciciel Maryi, który zainicjował i rozpropagował znaczący kult maryjny w dwóch naszych klasztorach,…
Z klasztorem w Choczu mocno związana jest osoba brata Aureliusza Jańczaka. Mimo zmieniających się przełożonych i składów osobowych klasztoru, brat Aureliusz trwał jako stały element…
Na cmentarzu zakonnym w Miejskiej Górce spoczywa, między innymi, brat Aleksy Lamperski, gospodarz klasztorny. Został jednak zapamiętany przez braci a jeszcze bardziej przez miejscową ludność…
Lata ostatniej wojny położyły się cieniem na życiu wielu kapłanów, zakonników a także kleryków. Ci ostatni, zmuszeni do opuszczenia murów seminaryjnych, narażeni byli albo na…
W zbiorowej pamięci prowincji najczęściej nie zachowało się wiele informacji o braciach, których w historii prowincji było bardzo dużo. Ich pracy nie towarzyszyła bowiem biurokracja…
Archiwum naszej prowincji zawdzięcza swoje istnienie wytrwałej pracy i pasji historycznej o. Pawła Kurka. Przez wiele lat poszukiwał, gromadził i porządkował rozproszone dokumenty, dotyczące naszej…
Całe życie o. Filipa Śmieji, aż do samej śmierci, było naznaczone pracą w duszpasterstwie parafialnym. Bardzo dobrze czuł się na różnych parafiach i w katechezie.…
Tradycja budowania monumentalnych żłóbków w naszych kościołach ma długą historię, zwłaszcza w bazylice panewnickiej i w Bytomiu. Ich forma i wystrój z biegiem lat ewoluowały…
W księdze posiedzeń definitorium prowincji nietrudno zauważyć pewnej granicy, kiedy to protokoły z posiedzeń zakończono redagować po łacinie. Był to moment odejścia z funkcji sekretarza…
Brat Hortulan Siedlaczek był tym, którego imię wyrażało nie tylko osobę ale także wskazywało na wykonywany zawód. Hortulanus to po łacinie ogrodnik. Zapewne nie przypadkowo…
Niemalże wszystkie klasztory prowincji posiadały duże ogrody. Nie były one jednak zwykłymi miejscami rekreacji lecz prawdziwymi gospodarstwami ogrodniczymi, w których wykorzystany był niemal każdy skrawek…
Na cmentarzu zakonnym w Rybniku, wśród nielicznych grobów braci znajdujemy także grób brata Karola Pinocego. Z historii jego krótkiego życia w archiwum zachowała się jedynie…
Niemałą i specyficzną grupę zakonników naszej prowincji stanowili bracia tercjarze. Formalnie nie byli zakonnikami w sensie kanonicznym, ale jako oblaci byli przyjęci na określonych warunkach…
Zdarza się, że wierni postrzegają klasztor przez pryzmat konkretnych osób, z którymi się spotykają lub mają okazję obserwować. Nierzadko są to bracia, pełniący posługi blisko…
Do grona bardziej wyrazistych postaci w historii prowincji zalicza się niewątpliwie o. Idzi Tic, więzień obozów koncentracyjnych, definitor, wieloletni przełożony, pracownik kurii generalnej, wizytator ale…
Na cmentarzu zakonnym w Osiecznej znajdujemy grób jednej z bardziej charakterystycznych postaci naszej prowincji lat minionych. Był nim o. Ferdynand Perz, nie tyle nauczyciel, wychowawca…
Wśród najstarszych braci pochodzących z Wielkopolski zdarzają się tacy, którzy mieli za sobą doświadczenie powstania wielkopolskiego. Jednym z nich był brat Maciej Gabrielczyk. Wiele o…
O życiu wielu braci wiemy bardzo niewiele. Zazwyczaj tylko to, jaki wykonywali zawód. Takim był brat Hipolit Grzegorczyk. Całe życie pracował jako klasztorny kucharz i…
Tytułowa sentencja to jeden z kilku aforyzmów zachowanych dla upamiętnienia osoby o. Rajmunda Miki. O. Rajmund, wielki kpiarz i dusza towarzystwa, zostawił po sobie wspomnienie…
Klasztor w Wejherowie, odzyskany przez prowincję po wojnie, był miejscem wielkich odpustów, które gromadziły wielu wiernych ale także współbraci z całej prowincji, którzy na ten…
Do grupy tzw. wojennych kleryków należał, między innymi, o. Marian Pietryga. Mimo wojennych trudności nie zrezygnował z dalszej formacji, a i po wojnie podejmował pracę…
Takimi słowami nad grobem zmarłego podsumował życie o. Teodora Turczyńskiego, w imieniu biskupa opolskiego, jego delegat. W podobnych słowach wypowiedział się w homilii pogrzebowej ówczesny…
Jedna z najbardziej barwnych postaci w historii prowincji to Ojciec Korneliusz Czech, „partyzant” i „wieczny gwardian” co sam o sobie potwierdzał. Był człowiekiem ruchliwym, aktywnym…
Początki istnienia klasztoru w Panewnikach owocowały także licznymi powołaniami zakonnymi. Niejako w cieniu klasztoru rodziły się i wychowywały miejscowe powołania. Jednym z nich jest Panewniczanin,…
Zawierucha ostatniej wojny sprawiła, że wielu młodszych zakonników z terenów wcielonych do Trzeciej Rzeszy, zwłaszcza braci zakonnych, zostało zmuszonych do służby wojskowej. Chcąc nie chcąc,…
Dziewiętnastowieczne kasaty zakonów były niewątpliwie największym dramatem w historii zakonu na ziemiach polskich. Znikały klasztory i całe prowincje. Życie zakonne przetrwało w szczątkowej formie. Także…
Tylko sześciu braci dawnej prowincji Niepokalanego Poczęcia NMP dożyło jej odrodzenia w wolnej Polsce. Wraz z nimi przetrwały dwa klasztory, Miejska Górka i Osieczna. Tymi,…
Choć gdzieniegdzie zachował się jeszcze zwyczaj tradycyjnej kwesty, to jednak nie istnieje już funkcja kwestarza jako takiego. W naszym zakonie byli oni wszelako wpisani w…
Tym co uderza w prowincjalnym nekrologu jest młody wiek wielu zmarłych współbraci, nie tylko tych, którzy zginęli na wojnie ale także tych, którzy zmarli na…
Takimi słowami zakończył swój życiorys, który kazano mu sporządzić na potrzeby sekretariatu prowincji, brat Leopold Kwinecki, zakonny piekarz i kucharz. Ta zwyczajność jego życia i…
Na panewnickim cmentarzu znajdujemy grób ojca Kwiryna Nitschke, który mieszkał tu zaledwie kilka miesięcy. Przybył tu bo, jako człowiek schorowany, szukał wyciszenia. Znalazł je szybciej,…
Pierwszą osobą wymienianą w prowincjalnym nekrologu jest ojciec Alban Sobota. Niewiele informacji zachowało się na jego temat i trzeba je wydobywać z różnych miejsc. Niemniej,…
Kronika wieluńska to właściwie jedyne źródło, które pozwala nam poznać osobę brata Oswalda Niedźwiedzia, zakonnego krawca, który swoją cierpliwą pracą służył zakonowi i prowincji przez…
W historii prowincji zapisało się wielu wybitnych kaznodziejów, którzy jako misjonarze i rekolekcjoniści, przemierzali niezliczone parafie Ślaska, Wielkopolski i Pomorza. Nieraz przypłacili to utratą zdrowia,…
Spośród ofiar obozów koncentracyjnych ostatniej wojny, są tacy bracia, o których wiemy bardzo mało. Jednym z nich jest brat Adjut Kahnert, który co prawda wyszedł…
Pod takim tytułem, generał zakonu o. Bonawentura Marani 6.07.1929 r. mianował pierwszego prowincjała, po wielu latach gdy jej zwierzchnicy nosili jedynie tytuł komisarzy prowincjalnych. Oznaczało…
Nie każdy grób zmarłego brata możemy dzisiaj nawiedzać i nie na każdym grobie możemy zapalić znicz, by na chwilę przystanąć w modlitewnej zadumie. Wojenne losy…
W zapomnienie już poszły dawne zwyczaje zakonne, pielęgnowane przez starszych braci. Bardzo ważnym i pieczołowicie pielęgnowanym zwyczajem były, między innymi, jubileusze życia zakonnego. Zazwyczaj obchodzono…
Na cmentarzu zakonnym w Rybniku znajdujemy nagrobek nikomu już nieznanego zakonnika. Był nim brat Egbert Procek, świadek powstawania i budowy klasztoru. Ocalała jedna zbiorowa fotografia…
Dawniejsze klasztory, oprócz domów modlitwy i ośrodków duszpasterstwa, były też oficynami wielu rzemiosł. Bracia zakonni, którzy przed stu laty stanowili w prowincji większość, prowadzili przeróżne…
Klasztor św. Idziego w Głubczycach, choć przynależący do prowincji św. Jadwigi, swój kawałek historii związał z naszą prowincją. Stało się to za sprawą o. Franciszka…
Wojenne losy niejednego rzuciły poza ojczyznę, także wielu zakonników. Nie wszystkim było dane powrócić w rodzinne strony. Z różnych przyczyn zmuszeni byli pozostać zagranicą. W…
Jedną z najważniejszych postaci w historii prowincji jest niewątpliwie o. Kolumban Sobota, inicjator samodzielności prowincji po plebiscycie na Śląsku, następnie pierwszy komisarz prowincjalny i organizator…
Takimi słowami w 1986 r. sparafrazował kaznodzieja pogrzebowy życie i misję brata Rocha Żółciaka, który niemal całe swoje życie zakonne poświęcił na pracę przy budowach…
Nieczęsto zdarza się nam brać do ręki kronikę klasztorną, a jeszcze rzadziej prawdziwe arcydzieło. Takie właśnie wychodziły spod ręki o. Maurycego Kozłowskiego. Utalentowany artystycznie, przez…
W pamięci tych, którzy nowicjat odbywali w Osiecznej, pozostaje postać sędziwego zakonnika, zawsze albo zajętego jakąś pracą albo modlącego się w kościele. Był nim brat…
Na półkach archiwum generalnego w Rzymie, pod rokiem 1937, nie może umknąć uwagi obszerny fascykuł zawierający dokumenty, głośnych przed wojną, a dziś prawie zupełnie nieznanych…
Pod takim tytułem świąteczny numer „Gościa Niedzielnego” z grudnia 1946 r. opublikował wspomnienia jednego z więźniów obozu koncentracyjnego w Gross-Rosen. Głównym bohaterem wspomnień był młody…
Końcem 1949 r. w Panewnikach odprawiono mszę św. żałobną za śp. o. Jacka Hoszyckiego. Pogrzeb jednak odbył się bez trumny. O. Jacek został bowiem skazany…
Zaledwie parę zapisanych linijek w klasztornym archiwum i zbiorowa fotografia. Tyle musi nam wystarczyć aby poznać osobę brata Leonarda Kurki. Wystarczy jednak aby stał się…
Całkiem niemałe grono, bo aż siedemnastu braci prowincji, zaznało w czasie wojny uwięzienia w obozach koncentracyjnych. Najczęściej niechętnie o tym mówili i nie pozostawili wiele…
W dzieje panewnickiej bazyliki wpisany jest mało znany epizod z okresu wojny. Decyzją władz kurialnych, miały ulec zatarciu wszelkie ślady polskości, głównie polskie inskrypcje, zarówno…
W nekrologu prowincji pod datą 1977 r.znajdujemy imię kapłana, który zmarł na kilka dni przed swoim złotym jubileuszem kapłaństwa. Był to o. Paschalis Pawełczyk. Nic…
O. Bernardyn Grzyska to postać znana już tylko najstarszym zakonnikom. W pamięci zapisał się przede wszystkim jako prowincjał, który zmarł w czasie sprawowania swojego urzędu.…
O. Józef Zając to jedna z tych postaci w historii prowincji, które miały największy wpływ na jej kształt z uwagi na długoletnią posługę formatora jak…
Już niewielu współczesnych zakonników pamięta pokolenie braci zakonnych, którzy swoją prostą i głęboką duchowością kształtowali duchowe oblicze prowincji ale, jako specjaliści w różnych zawodach i…
Jedną z najbardziej charakterystycznych cech prowincji panewnickiej był żywy duch misyjno-rekolekcyjny i kaznodziejstwo wędrowne, niemalże na wzór św. Franciszka. Wielu ojców tak też rozumiało swoje…
W pamięci starszego pokolenia naszej prowincji pozostaje postać brata Andrzeja Stanisławskiego, wieloletniego zakrystiana panewnickiej bazyliki. Przywoływany we wspomnieniach zwraca uwagę nie jakimiś szczególnymi dziełami, ale…
Jedną z osób, które wywarły największy wpływ na dzieje prowincji był o. Antoni Galikowski. Wstępując do Zakonu, jeszcze w czasach zaborczych, stał się niejako łącznikiem…
Losy wojenne braci prowincji panewnickiej prowadziły różnymi drogami. Jedyną w swoim rodzaju przeszedł o. Stanisław Kałuża, kapelan kampanii wrześniowej i I Korpusu generała Zygmunta Berlinga…
Historia Zakonu naznaczona jest nie tylko wielkimi dziełami i wybitnymi zakonnikami. W ogromnej większości tworzyli ją ludzie zwykli, czasem żyjący bardzo krótko, o których niewiele…
Osoba ojca Ambrożego Lubika łączy dwie franciszkańskie prowincje. W macierzystej prowincji panewnickiej zostawił ślad, przede wszystkim, jako wieloletni profesor teologii całych pokoleń seminarzystów. W prowincji…
Pamięć o wielu braciach prowincji z dawnych lat prawie że zaginęła. W niejednym wypadku pozostał co najwyżej lakoniczny zapis o miejscu i dacie śmierci. Często…
Franciszkańska służba w Ziemi Świętej wpisana od samego początku w powołanie zakonu naznaczała także historię prowincji panewnickiej. W momencie jej odrodzenia piękną kartę misyjnej posługi…
Franciszkański Zakon Świeckich, posiadający tak bogatą historię, zwłaszcza na Śląsku, swój rozwój zawdzięcza, między innymi, wielu duszpasterzom, którzy przez całe pokolenia przemierzali śląskie parafie głosząc…
Cmentarz zakonny na Górze św. Anny jest miejscem pochówku kilku braci związanych z prowincją panewnicką. Jednym z nich jest o. Michał Porada, były magister nowicjatu…
Spośród wielu osób, które naznaczyły międzywojenne lata historii prowincji panewnickiej, swoje znaczące miejsce w tym gronie zajmuje o. Augustyn Gabor. Dzisiaj, choć jego imię nie…
Jednym z bardziej znaczących środowisk polonijnych w Stanach Zjednoczonych jest Cleveland w stanie Ohio. Miejscem, które przez wiele lat skupiało polską emigrację na tym terenie…
Panewnicka Kalwaria nie posiada tak długiej historii jak inne znane w Polsce Kalwarie. Niemniej i z jej powstaniem łączą się piękne karty historii odnajdywane w…
Początki klasztoru panewnickiego związane są w sposób szczególny z grotą ku czci Matki Bożej Lurdzkiej. Ta piękna budowla na brzegami rzeki Kłodnicy, która była pierwotnym…
Bazylika panewnicka wraz z przylegającym klasztorem od ponad stu lat wpisuje się w krajobraz duchowy Górnego Śląska. To duchowe oddziaływanie wszelako nierozłącznie związane jest z…
W bibliotekach klasztornych prowincji, ku zdziwieniu niektórych młodszych braci, natrafiamy na liczne stare tomy dzieł klasycznych, najczęściej po grecku lub łacinie, lub w innych w…
Jedną z bardziej dotkliwych cech państwa w czasach PRL-u była cenzura. Nie dotyczyła ona jedynie nowych publikacji ale obejmowała także dawniejsze pisma, przechowywane w różnych…
Lata stalinowskiego terroru naznaczyły polski Kościół wieloma bolesnymi doświadczeniami. Jednym z najmniej znanych epizodów tamtego czasu jest akcja „X-2”. W ramach tej akcji utworzono na…
W dzieje franciszkańskich klasztorów częstokroć wpisują się osoby wybitnych zakonników. Czasy najnowsze kilku z nich: Kobylina, Jarocina czy Góry św. Anny, naznaczyła niezwykła postać ojca…
W wykazach licznych polskich więźniów politycznych okresu stalinowskiego znajduje się także nazwisko Roman Szczypa, w naszej społeczności znany jako br. Walenty. Ja trafił na tę…
Dzień 24 marca 1945 r. zapisał się w dziejach prowincji panewnickiej jako jedna z najboleśniejszych dat jej historii. Zbliżający się koniec wojny nie oznaczał bowiem…
W aktach osobowych archiwum prowincji znajdujemy sympatyczny wiersz będący rymowanym wspomnieniem czasów seminaryjnych przedwojennego kleryka, późniejszego wieloletniego proboszcza parafii panewnickiej o. Norberta Chudoby. Idąc jego…
Na cmentarzu zakonnym w Panewnikach zachowała się już tylko tablica nagrobna zakonnika, którego współcześni uważali za świętego. Był to ojciec Alfons Rogosz. Dzisiaj już tylko…
W archiwum prowincji odnajdujemy piękny tekst opisujący pobyt polskich żołnierzy armii Andersa pielgrzymujących do Grobu Pańskiego w Jerozolimie. Wyszedł spod pióra o. Bogumiła Palli, uczestnika…
Kronika wojenna panewnickich franciszkanów wymienia między innymi człowieka, który większość życia spędził na obczyźnie, a jednak cały czas tęsknił za rodzinnymi stronami, o. Jerzego Czembora,…
Stara fotografia z 1928 r. wykonana w klasztorze na Goruszkach dokumentuje pewien rzadki jubileusz. 70 lat życia zakonnego obchodził w tymże roku br. Gentilis Ostrowicki,…
Na murze kościoła parafialnego w Zielonej Wsi koło Rawicza znajduje się pamiątkowa tablica upamiętniająca o. Fortunata Hupę, franciszkanina. Oto dlaczego zasłużył na pamięć. Wiktor Hupa…
Na wielu fotografiach zachowanych z kobylińskiego niższego seminarium w okresie przedwojennym widnieje postać młodego wychowawcy młodzieży. To ojciec Bronisław Dambek. Co o nim warto pamiętać?…
Na przyklasztornym cmentarzu w Kobylinie napotykamy grób brata Bonawentury Pieprzki. Mało kto zdaje sobie sprawę z tego jakie świadectwo w sobie nosił przez całe życie.…
W nekrologu prowincji pod datą 6 grudnia 1942 r. znajdujemy imię zakonnika, którego grobu nie ma, a raczej jest, ale nikomu dokładnie nieznany. To o.…
Na tak zwanym, nowym cmentarzu katolickim w Jaffie znajduje się prosty grób z metalowym krzyżem oraz napisem: „V.do FRA Giascinto Podlewski O.F.M. Nato Polonia 17.3.1904,…
Przeglądając półki archiwum zakonnego w Panewnikach odnajdujemy niewielką teczkę, a w niej kilka dokumentów i garść wspomnień, zaledwie kilka linijek, o franciszkaninie, wikarym parafii panewnickiej,…
W grupie 15 członków panewnickiej prowincji franciszkanów, którzy oddali swoje życie podczas II wojny światowej, figuruje imię jednego diakona: brata Pacyfika Szmuka. Od wczesnej młodości…
Oficjalna nazwa naszego Zakonu brzmi Zakon Braci Mniejszych (łac. Ordo Fratrum Minorum – w skrócie OFM), jednak bardzo często my sami, jak i ludzie z poza naszego Zakonu, używamy nazwy franciszkanie, dlatego że założycielem naszego Zakonu był święty Franciszek z Asyżu.
Nazwa ta pochodzi od samego św. Franciszka. Widział w niej głęboki sens i treść życia braci. Początkowo bracia nazywali się pokutnikami z Asyżu. Inni nazywali ich kaznodziejami lub apostołami. Nazwy te trwały jednak krótko. Kiedy Franciszek przygotował regułę w 1209 roku i prosił papieża o jej zatwierdzenie, istniała już nazwa bracia mniejsi.
Nazwa bracia mniejsi nie jest w pełni oryginalna. Już przez Franciszkiem różne zakony nadawały w swoim tytule nazwę bracia. Przydawka mniejsi jest oryginalna i właściwa tylko i wyłącznie św. Franciszkowi. Jest ona pochodzenia ewangelicznego. Ma też znaczenie społeczno-polityczne, ze względu na ówczesny podział społeczeństwa, które dzieliło się na maiores (większych) i minores (mniejszych). Do maiores należeli magnaci, szlachta i duchowieństwo, natomiast do minores mieszczanie i wieśniacy. Franciszek chciał, aby jego bracia należeli do drugiej grupy ze względu na Chrystusa i Jego Ewangelię. Chciał utwierdzić ich w pokorze, która jest fundamentem wszystkich cnót.
Na życiu Ewangelią, która niezależnie od czasu i miejsca, jest ciągle aktualna. Odpowiada na podstawowe pytania dotyczące człowieka i Boga, oraz ich wzajemnej relacji. Jako franciszkanie, odkrywamy Ewangelię i próbujemy nią żyć na wzór Franciszka z Asyżu.
Podstawą duchowości franciszkańskiej jest zachowywanie Ewangelii przez życie w posłuszeństwie, bez własności i w czystości, a przez to naśladowanie Jezusa Chrystusa ubogiego, pokornego i posłusznego Ojcu.
Cechą charakterystyczną naszej duchowości jest chrystocentryzm, który we franciszkanizmie polega na rozpamiętywaniu tajemnicy Wcielenia; stąd najpiękniejsze szopki bożonarodzeniowe znajdziemy zawsze w kościołach franciszkańskich; i tajemnicy Odkupienia – rozpamiętywanie męki, śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa, budowa dróżek kalwaryjskich przy większych klasztorach. Od początku swej działalności bracia prowadzili życie kontemplacyjno–apostolskie, tzn. modlitwa, kontemplacja i działalność apostolska są zasadniczą treścią franciszkańskiego życia.
Do podstaw duchowości franciszkańskiej także należą: poddanie Kościołowi, duch braterstwa (łac. fraternitas) oraz duch małości (łac. minoritas). Oprócz wymienionych fundamentów naszej duchowości odnajdujemy w niej także wiele wartości pośrednich (nie mniej ważnych): pokutę za grzechy własne i cudze, ewangeliczną radość z bycia świadkiem Chrystusa zmartwychwstałego, otwarcie na potrzeby Kościoła – szczególnie dyspozycyjność wobec potrzeb ewangelizacyjnych i misyjnych, umiłowanie ducha ubóstwa materialnego i poprzestawanie na tym, co konieczne. Można wymienić jeszcze wiele innych cech, ale już podane wyżej ujmują w miarę całościowo to, co najważniejsze w duchowości franciszkańskiej.
Każdy dzień jest inny, także dlatego, że dotyczy różnych miejsc i potrzeb, na które jako franciszkanie chcemy odpowiedzieć.
Uogólniając (w poszczególnych klasztorach plan dnia może wyglądać inaczej), przeciętny dzień, wygląda następująco: o 6:00 rano są modlitwy poranne połączone z Jutrznią i Godziną Czytań, które są częścią Liturgii Godzin, do których zobowiązujemy się składając nasze śluby zakonne.
Następnie jest śniadanie, po którym rozchodzimy się do wyznaczonych zajęć, które dotyczą: celebracji Mszy świętych, pracy w kancelarii parafialnej, katechezy w szkołach, pracy naukowej i dydaktycznej, pracy fizycznej na rzecz klasztoru i poza nim, studiowania.
O 12:45 kolejna modlitwa brewiarzowa. O 13:00 jest obiad, po którym kontynuuje się wcześniej wspomniane wcześniej prace. Kolacja jest o 18:30. O 19:00 mamy rozmyślanie, a następnie o 19:30 Nieszpory i Kompletę.
Wieczór, to czas „dla siebie” lub na wypełnienie obowiązków nałożonych przez przełożonych klasztoru.
Wszystko rozpoczyna się od osobistych poszukiwań, które można zamknąć w słowach „co chcę robić w życiu?” Aby szczerze odpowiedzieć na to pytanie, koniecznie należy zapytać Boga o zdanie.
Pomocą w rozeznaniu osobistej drogi życiowej służą nasi bracia z Franciszkańskiego Centrum Młodzieżowo-Powołaniowego „Trzej Towarzysze” w Chorzowie (www.trzejtowarzysze.com).
Ten, kto rozezna, iż Bóg powołuje go do życia franciszkańskiego, rozpoczyna roczny postulat, podczas którego weryfikuje swoją decyzję, przyglądając się poziomowi swojej dojrzałości ludzkiej i chrześcijańskiej. Na zakończenie tego okresu, podczas ceremonii obłóczyn, otrzymuje się habit franciszkański oraz nowe zakonne imię.
Następnie, rozpoczyna się roczny nowicjat, który pozwala poznać franciszkańską codzienność, polegającą na życiu Ewangelią wykonując codzienne obowiązki. W tym czasie poznaje się charyzmat i historię Zakonu oraz weryfikuje się decyzję, czy jest się powołanym do złożenia trzech ślubów: posłuszeństwa, życia bez własności i w czystości na wzór świętego Franciszka z Asyżu. Okres ten kończy się uroczystością, podczas której bracia nowicjusze składają swoje pierwsze śluby zakonne odnawiane, co roku, aż do chwili złożenia ślubów wieczystych, czyli za około pięć lat.
Po skończonym nowicjacie, bracia przenoszą się do klasztoru w Katowicach-Panewnikach. Część z braci, którzy odkryli powołania franciszkańskie, ale nie kapłańskie, przygotowuje się do posług brata zakonnego. Inni natomiast, którzy pragną zostać franciszkańskimi kapłanami, rozpoczynają swoje studia filozoficzno-teologiczne, które kończą się przyjęciem święceń prezbiteratu poprzedzonych zdobyciem tytułu magistra teologii.
Zakonnikiem może zostać każdy człowiek, który odczuwa w sobie Boże powołanie do życia w stanie zakonnym i który spełnia odpowiednie warunki, posiada odpowiednie predyspozycje. Przede wszystkim do zakonu nie wstępuje człowiek święty; każdy może dopiero w zakonie się uświęcić. Musi to jednak być ktoś o zdrowej pobożności, katolik z dobrą opinią, cieszący się dobrym stanem zdrowia.
Jeżeli ktoś decyduje się podjąć życie zakonne, musi zgłosić się do przełożonego wybranego przez siebie zgromadzenia, w wypadku franciszkanów do Ministra Prowincjalnego (Prowincjała) i po wstępnej rozmowie powinien złożyć odpowiednie dokumenty. Jeśli spełnia wszystkie warunki określone prawem kanonicznym i statutami zakonu, przełożony może go przyjąć do swojej wspólnoty. Następnie kandydat musi przejść poszczególne etapy początkowej formacji zakonnej: postulat, nowicjat, juniorat, seminarium.
Okres formacji początkowej możemy porównać do narzeczeństwa, kiedy to kandydaci do małżeństwa poznają się nawzajem i uczą się żyć razem. Podobnie czas postulatu, nowicjatu, junioratu i seminarium to uczenie się życia. Wtedy to właśnie człowiek poznaje siebie, wypełnia nowe obowiązki, przygląda się Zakonowi jak narzeczonej, a Zakon jemu.
Życie zakonne jest dobrowolną formą życia w Kościele, człowiek wybierając je z własnej woli, z własnej woli może je porzucić. Najprościej wygląda to w postulacie i nowicjacie, gdzie kandydaci nie złożywszy jeszcze ślubów w każdej chwili mogą opuścić Zakon bez żadnych konsekwencji. Bez problemu można wystąpić z Zakonu po wygaśnięciu ślubów czasowych, po prostu nie składa się profesji na kolejny rok, bądź to profesji wieczystej. W czasie trwania ślubów czasowych można oczywiście opuścić Zakon i prosić przełożonego o zwolnienie ze ślubów, wiąże się to jednak z tym, że do momentu wygaśnięcia ślubów nie można zawrzeć związku małżeńskiego. Wystąpić dobrowolnie po profesji wieczystej oczywiście można, ale jest to sprawa trudna choćby ze względu powodów prawnych – zwolnienie ze ślubów można otrzymać wyłącznie od Stolicy Apostolskiej. Za odpowiednio ciężkie przewinienia zakonnik może być również z Zakonu wydalony. Zdarza się tak nierzadko w czasie trwania profesji czasowej, ale może się też niestety coś takiego przytrafić zakonnikowi po ślubach wieczystych.
Dla zakonników, którzy nie przyjęli sakramentu święceń, używamy określenia brat zakonny. Są oni pełnoprawnymi członkami swojej rodziny zakonnej, która we wspólnocie żyje ślubami zakonnymi (zobowiązanie do przestrzegania rad ewangelicznych: posłuszeństwa, ubóstwa i czystości).
Natomiast do tych zakonników, którzy przyjęli także sakrament święceń w stopniu prezbiteratu (kapłanów) często zwracamy się per „ojcze”.
Ta tradycyjna forma nazywania kapłanów wywodzących się z zakonów wzięła się z potrzeby odróżniania zakonników, będących jednocześnie księżmi. Ponieważ obecnie większość zakonników jest także prezbiterami, możemy spotkać się z takim określeniem jak: ojcowie franciszkanie.
Kapłan (prezbiter) w Kościele katolickim to mężczyzna, który przyjął sakrament święceń w stopniu prezbiteratu. Należy do duchowieństwa hierarchicznego Kościoła (obok diakonów i biskupów). Prezbiter przewodniczy liturgii, odprawia msze, słucha spowiedzi, ma prawo udzielać sakramentów oraz sprawować władzę w Kościele (np. jako proboszcz).
Jako, że z samej nazwy jesteśmy Zakonem Braci Mniejszych, dla zakonników, którzy przyjęli święcenia, zwraca się także per „brat”.
Prace zakonników są różne, ale zawsze związane z apostolstwem. Jest to więc działalność misyjna, jesteśmy bowiem pierwszym Zakonem misyjnym. Bracia, którzy odczuwają w sobie powołanie misyjne mogą za zezwoleniem Ministra Prowincjalnego udać się do pracy ewangelizacyjnej w krajach misyjnych. Oprócz tego prowadzą misje i rekolekcje parafialne, pracują naukowo na uczelniach, są kapelanami w szpitalach lub więzieniach, prowadzą duszpasterstwo różnych grup, np.: Duszpasterstwo Młodzieżowo-Powołaniowe, OAZA, Duszpasterstwo Akademickie, Franciszkański Zakon Świeckich, itd. oraz duszpasterstwo parafialne.
Utarło się przekonanie, że jak już jest kościół, to musi być i parafia. Na pewno jest tak, gdy chodzi o kościoły należące do diecezji, ale nie musi tak być w przypadku kościołów przyklasztornych. Często przy istniejącym klasztorze zakonnicy nie prowadzą duszpasterstwa parafialnego, ponieważ nie jest ono ściśle związane z charyzmatem działalności zakonnej, w przeciwieństwie do księży diecezjalnych, którzy przede wszystkim swoją pracę duszpasterską realizują w parafiach.
Bracia niekapłani w naszym Zakonie pracują jako furtianie, zakrystianie, ogrodnicy, gospodarze, pielęgniarze, krawcy, kucharze czyli swoją służbą dopełniają dzieła apostolskiego Zakonu.
Są też inne prace wykonywane przez franciszkanów np. praca w rozgłośni radiowej, wydawnictwach, organizowanie wyjazdów, pielgrzymek czy różnych innych imprez: charytatywnych, edukacyjnych, kulturalnych.
Natomiast w ostatnim czasie, nowym polem do działania dla zakonników stał się internet.
Tak. To Siostry Klaryski czyli Zakon Ubogich Sióstr św. Klary, który został założony w XIII wieku przez św. Franciszka i św. Klarę w Asyżu. Święta Klara pod wpływem nauki św. Franciszka stała się prekursorką radykalnej odmiany życia zakonnego. Jako pierwsza kobieta w Kościele napisała regułę dla sióstr, wzorując się na regule św. Franciszka.
Klaryski żyją tym samym duchem, co franciszkanie. Potwierdził to sam św. Franciszek, który mówił, że bracia i ubogie panie wyszli z tego Świata w jednym i tym samym duchu. Drugi Zakon przez niego założony, tak samo jak pierwszy, zdąża drogą, która obejmuje czynienie pokuty, życie według Ewangelii, życie w najwyższym ubóstwie, we wspólnocie chrześcijańskiej, w wierności Kościołowi Katolickiemu.
Klaryski prowadzą życie kontemplacyjne, w którym naczelne miejsce zajmuje modlitwa i rozważanie Bożych tajemnic. Swą modlitwą obejmują potrzeby Kościoła i całego świata. Dają równocześnie świadectwo życia we wspólnocie, także pracą rąk oddają cześć Bogu, na przykład troszcząc się o szaty liturgiczne.
Do Europy Środkowo-Wschodniej pierwsze klaryski przybyły jeszcze za życia św. Klary, osiedlając się w Czechach i w Polsce, gdzie są obecne do dziś.
Franciszkański Zakon Świeckich (Bracia i Siostry od Pokuty, Bracia i Siostry od Pokuty św. Franciszka, Trzeci Zakon św. Franciszka, Tercjarze Franciszkańscy, Franciszkanie Świeccy) – mający swoje korzenie w średniowiecznym franciszkańskim ruchu pokutniczym. Katolickie międzynarodowe stowarzyszenie publiczne, którego członkowie uczestniczą w duchu zakonu franciszkańskiego, prowadząc życie apostolskie i zdążając do doskonałości chrześcijańskiej pod wyższym kierownictwem tegoż Zakonu. Za inspiratora i pierwotnego założyciela tego zakonu uważany jest św. Franciszek z Asyżu. (zobacz: www.fzspolska.pl)
